Nieuwsbrief juni 2020
Beste lezer,
Na een aantal bijzondere maanden, waarin we met elkaar moesten wennen aan thuis werken en online vergaderen, pakken we langzaamaan ons normale leven weer op. In deze nieuwsbrief vertel ik je onder andere over mijn opdracht bij de gemeente Lansingerland en de voortgang van de ouderenhubs in Rotterdam.
In mijn vorige nieuwsbrief deed ik de aftrap voor een interviewreeks De droom van. In deze nieuwsbrief vertelt Netty van Triest van Platform31 over haar visie op de toekomst van de kwaliteit van wonen, leven en zorg voor kwetsbare mensen.
Na de zomer heb ik weer ruimte voor een of meerdere nieuwe opdrachten. Dus als ik iets voor je kan betekenen, neem dan contact met me op.
Heb je vragen over opdrachten of artikelen of wil je ergens meer informatie over? Laat het mij weten.
Veel leesplezier!
Hartelijke groet,
Guido de Ruiter
Interviewreeks De droom van Netty van Triest
In mijn vorige nieuwsbrief kon je lezen hoe ik aankijk tegen de toekomst van de kwaliteit van wonen, leven en zorg voor kwetsbare mensen. Maar wat zijn de dromen en ideeën voor verbeteringen van andere professionals en ervaringsdeskundigen? En wat kunnen we van elkaar leren om de kwaliteit van leven van mensen die het niet helemaal alleen redden, te verbeteren?
Om verhalen te horen vanuit verschillende invalshoeken, ben ik een interviewreeks gestart. Iedere nieuwsbrief weer nieuwe inspiratie.
Deze keer een interview met Netty van Triest, senior projectleider en thematrekker wonen en zorg bij Platform31. Zij vertelt vol passie hoe zij het graag zou zien.
Netty, vertel eens over je werk?
“Bij Platform31 ben ik themacoördinator wonen en zorg. Met ons team werken we aan vraagstukken van partners uit het netwerk. We onderzoeken wat effectief is in de praktijk en proberen professionals te voorzien van de kennis die zij nodig hebben om goed wonen te organiseren voor mensen met kwetsbaarheden. Zie ons als kennisleveranciers voor netwerken. Vanuit een partnerstrategie werken we samen met gemeenten, woningcorporaties en zorginstellingen en met ‘wooninitiatiefnemers’ en buurtinitiatieven in de wijk.”
Wat drijft jou in je werk?
“Op haar 85-ste verhuisde mijn oma zeer tegen haar zin naar een verzorgingshuis. Het kon niet anders, maar het gevolg was dat ze verplant werd van het scharrelen rond de boerderij en op het land naar een dorpsleven wat ze haar hele leven had gehaat. Toen ik vervolgens werkte aan de eerste, kleinschalige dorpse woonzorgprojecten, had ik dus een duidelijk beeld voor ogen. Wat zou Fennechien hier van gevonden hebben, was er voldoende scharrelruimte?”
“Ik heb een fascinatie voor de onderwerpen langer thuis en weer thuis. Dat gaat niet altijd vanzelf, voor de betrokkene zelf niet, maar ook niet voor de partijen die aanbod leveren. Om een integraal aanbod of aanpak te leveren, bijvoorbeeld een woonvariant of een levensloopbestendige wijk, heb je twee vraagstukken op te lossen. Welk pakket van wonen, zorg en begeleiding heb je nodig? En welke financiers en partijen zijn nodig om dat pakket te leveren? Inhoud en proces trekken daarmee altijd samen op, het een kan niet zonder het ander. Het vergt veel stuurmanskunst en regie en een samenwerkingsverband van partijen die daar jarenlang van willen zijn. De complexiteit om dit voor elkaar te krijgen, wordt door buitenstaanders enorm onderschat. Want hoe moeilijk kan het zijn om bijvoorbeeld te zorgen voor een goede woning en afgestemde hulp voor mensen vanuit Beschermd Wonen naar de wijk? Nou heel moeilijk dus, als ik kijk naar de praktijk. Maar ook heel bevredigend als het lukt om werkafspraken in de wijk te maken voor een goede landing van mensen met psychische beperkingen.”
Waar droom je van?
“Ik droom ervan om het leven van kwetsbare mensen te normaliseren. Dat kwetsbare mensen deel uitmaken van de samenleving, meedoen met de voetbalclub en niet met de activiteitenclub van de dagbesteding. Gewoon wonen in de wijk en daar de verbinding zoeken. Zelf ben ik bewindvoerder voor een bewoner van Beschermd Wonen. Gek genoeg is het helemaal geen gewoonte om je als nieuwe bewoner voor te stellen aan de buren of de buren uit te nodigen voor de jaarlijkse barbecue. Terwijl de instelling gevestigd is tussen een rijtje eengezinswoningen. Dan is het toch raar om geen contact te maken met je buren? Binnen de kortste keren heb je een onderscheid tussen ‘wij en zij’. Terwijl veel mensen best open staan voor een praatje of contact. Het bewijs van de zelfredzaamheid van de samenleving zie je nu in ‘coronatijd’ volop om je heen. Veel mensen zijn ontzettend bereid om dingen met elkaar en voor elkaar te doen.”
Hoe zorg je voor die verbinding?
“Door het accent in beleid op ‘weer thuis’ wonen steeds meer mensen met beperkingen zelfstandig. Deze beperkingen maken het vaak moeilijk om je huis uit te komen of om contact te leggen. Terwijl we weten dat een goed sociaal netwerk de zelfredzaamheid van mensen sterk vergroot. Op het domein wonen kan je veel doen. Aan de ene kant de mensen die samen willen wonen vooral faciliteren in die wens. En aan de andere kant met de opdracht aan de slag gaan om de mensen te helpen die niet vanzelfsprekend onderdeel zijn van een gemeenschap.”
Vertel eens meer over de rol van de buurt
“Meer dan 500 burgerinitiatieven in Nederland organiseren activiteiten en verbinden mensen. Hen kunnen we versterken door het werk van professionals daarop te laten aansluiten. Als burgers een grotere rol gaan spelen, houden we aan de andere kant voldoende personeel en geld over voor de echt kwetsbaren. Zeker in een corporatiewijk is het leven van huurders niet altijd zo vrolijk. De leefbaarheid staat daar onder druk en er is stut en steun nodig van een professional die kan helpen en coachen. Vanuit onze netwerkrol zien we mooie voorbeelden ontstaan van sociale verbinding. Tussen bewoners, maar ook met professionals. En zoals de Hengelose gebiedscoalitie benadrukt: wij hebben twee bouwstenen nodig, eentje van bewoners en eentje van professionals, en samen lukt het.”
Wat wil je gemeenten meegeven?
“Een gemeente heeft samen met partners, zoals corporaties, zorg- en welzijnsorganisaties en bewoners, veel instrumenten in handen om te werken aan een gebiedsgerichte aanpak en een goede inclusieve wijk. Er zijn prachtige burgerinitiatieven en buurtorganisaties in wijken en dorpen die naast contact en activiteiten ook zorg en dienstverlening organiseren. Er is veel potentieel om professionele hulp en dienstverlening aan die burgerinitiatieven vast te knopen. Deze initiatieven moeten als vanzelfsprekend gesteund worden en niet met eenmalige subsidies. Het moet een structurele beweging zijn, waarbij die initiatieven niet steeds bezig moeten zijn met het volgende subsidiepotje en allerlei regels. Dit vraagt ook wat van burgerinitiatieven om te werken aan hun eigen organisatie en eigen businesscase.”
“Vastgoed kan een motor zijn voor maatschappelijke waarde, doordat je kan bouwen aan betekenisvolle woongemeenschappen. Maar ook door huurders actief te verbinden aan een wijkeconomie of een buurtbedrijf dat buurtbeheer levert, een veegdienst, groenvoorziening.”
Welke rol zie je voor zorgorganisaties?
“De zorgverlening en begeleiding is nu gekoppeld aan een individueel persoon. Hoe mooi zou het zijn als we individuele budgetten voor een deel vrijmaken voor gemeenschapsopbouw? Dus laat zorgorganisaties niet alleen individuele hulp bieden, maar juist ook ondersteuning aan netwerken. Voor de financier van verzorging en begeleiding, gemeente en verzekeraar, is de uitdaging om financiering van gemeenschapsopbouw mogelijk te maken. Innovatie bereik je door ruimte te bieden, experimenten mogelijk te maken.“
Wat blijft jou motiveren in je werk?
“Hoe we potentieel kunnen aanboren en de kracht in mensen zelf. Daardoor blijf ik het ontzettend interessant vinden. En wat mijn werk ook bijzonder maakt, is dat ik steeds maar innovatieve kwartiermakers blijf tegenkomen met de meest prachtige ideeën.”
Opdracht uitgelicht: Ondersteuning gemeente Lansingerland
De gemeente Lansingerland heeft, en voelt, een opgave richting haar kwetsbare inwoners. Deze opgave wordt niet alleen groter door de decentralisatie en ambulantisering van de Maatschappelijke Zorg. Maar ook doordat de gemeente invulling wil geven aan het uitgangspunt dat alle inwoners gebaat zijn bij ondersteuning zo dicht mogelijk in de eigen buurt. En dat betekent dus ook voldoende woonruimte voor deze inwoners.
Van verkenning naar aanpak
De gemeente heeft aan Netty van Triest van Platform 31 en mij gevraagd om te ondersteunen bij een aanpak waarbij het wonen voor kwetsbare doelgroepen wordt geconcretiseerd en gerealiseerd. Hierin is aandacht voor het verkennen van de (kwalitatieve en kwantitatieve) opgave en vertalen we deze naar een gezamenlijke (gemeente, corporatie en zorgaanbieders) uitvoeringsagenda en aanpak.
Belangrijke stakeholders
We zijn gestart met het houden van interviews met belangrijke stakeholders en vertalen dat nu in een gezamenlijke aanpak. Een mooi, ambitieus en uitdagend traject. Want hoe kom je tot een echt integrale concrete aanpak binnen de gemeente én samen met de externe partners? En hoe zorgen we ervoor dat dit tegemoet komt aan de geformuleerde uitgangspunten en wensen van al haar inwoners? In mijn volgende nieuwsbrief vertel ik je graag meer over de voortgang.
Andere opdrachten
Een overzicht van alle opdrachten waar ik op dit moment aan werk of aan gewerkt heb, vind je op mijn website.
Ouderenhubs Rotterdam in the picture
In Rotterdam ben ik vanuit het programma ‘Rotterdam, Ouder en Wijzer’ aan de slag gegaan als onafhankelijk procesmanager. Met het doel om de eerste twee (in Prinsenland/Het Lage Land en Hoogvliet) van in totaal zes ouderenhubs op te richten. Diverse partners moeten, rond één of meer centrale ouderenvoorzieningen, wonen, welzijn en zorg in een wijk beter organiseren. Om de leefbaarheid en het welzijn van ouderen te verbeteren is een integrale aanpak nodig. We zijn gestart met de ouderenhub Prinsenland/Het Lage land.
Inspireren
Het magazine Stedebouw & Architectuur besteedt in een artikel aandacht aan deze ouderenhubs. Ook verscheen er een interview met mij in de nieuwsbrief van Platform31. Ik ben er trots op dat beide organisaties mij voor dit mooie project hebben geïnterviewd. Hopelijk inspireren we ook anderen met onze aanpak.
Nieuwsbrieven ouderenhubs
In mei verscheen de eerste nieuwsbrief over de ouderenhub Prinsenland/Het Lage Land en in juni de eerste nieuwsbrief van ouderenhub Hoogvliet. Hierin lees je waar we mee bezig zijn en hoe we het aanpakken. Het is indrukwekkend om te lezen wat het welzijnswerk in deze tijd doet om kwetsbare en eenzame mensen te ondersteunen.
Meer informatie over de ouderenhubs vind je op de website van de gemeente Rotterdam.
Bredere focus landelijk Ondersteuningsteam Wonen en Zorg
Het Ondersteuningsteam Wonen en Zorg (OWZ) is onderdeel van het landelijk programma Langer thuis. Het OWZ helpt gemeenten en woningcorporaties bij het in kaart brengen en uitwerken van lokale vraagstukken over wonen en zorg. Dit gebeurt door de inzet van experts als adviseur. Hier ben ik er één van.
Vraag helder krijgen
Het ondersteuningsteam is eind 2019 gestart en het loopt goed. De binnengekomen aanvragen zijn verdeeld onder de experts met allemaal hun eigen expertise. Om de vraag helder te hebben en te bekijken welke ondersteuning het meest optimaal is, starten we altijd met een kort, maar zorgvuldig intaketraject.
Bredere focus dan alleen ouderen
Tot voor kort was de focus van het OWZ gericht op ouderen. Inmiddels is deze verbreed en hoeft de vraag zich niet te beperken tot de woonzorgvraag van alleen ouderen. Deze kan ook breder zijn, zoals de opgave rondom dak- en thuislozen en mensen met een beperking. Ook is de maximale ureninzet van de experts uitgebreid, dat zorgt voor meer mogelijkheden.
Tripartite samenwerking
Een woningcorporatie of zorgorganisatie kan in combinatie met een gemeente, een aanvraag doen voor het ondersteuningsteam. Een gemeente kan ook zelf een aanvraag doen. Bij alle vragen die het ondersteuningsteam oppakt, is tripartite samenwerking tussen gemeenten, woningcorporaties en zorgorganisaties het uitgangspunt.
Ook een vraagstuk?
Heb je een vraagstuk waarbij de inzet vanuit het ondersteuningsteam gewenst is? Neem dan gerust vrijblijvend contact op. Kijk voor meer informatie op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Samen kom je verder
Ik werk graag samen en deel graag kennis. Ik gebruik het gezegde ‘alleen ga je sneller, samen kom je verder’ vaak en pas het in de praktijk toe. Met een aantal mensen werk ik al jaren naar grote tevredenheid samen. Met anderen zijn het samenwerkingen in wisselende projecten en weer met anderen wisselen we kennis uit.
Samenwerking in de dop
Sinds kort is er een nieuwe samenwerking aan het ontstaan, namelijk met K2, een adviesbureau werkzaam in het sociaal domein. Zelf vertelt K2: “We helpen overheden en organisaties in het sociaal domein te excelleren. Met aansprekende innovaties en praktische oplossingen. Door het bieden van procesbegeleiding, advies en leertrajecten. Er is vaak visie genoeg, maar hoe gaan we aan de slag? Hoe overbruggen we de kloof tussen papier en praktijk? Innovaties, samenwerking en beleid werkend krijgen in de praktijk: daar zijn we goed in.”
Van meerwaarde
We ontdekken nu hoe we onze samenwerking gestalte kunnen geven en concretiseren. Daarvoor wisselen we ideeën en methodieken uit. Er is een wederzijdse klik én de overtuiging dat we voor onze opdrachtgevers samen meerwaarde kunnen leveren bij bepaalde vraagstukken. De komende tijd werken we dit verder uit. We hopen dat we onze meerwaarde bij een concrete opdracht kunnen tonen.
Benieuwd met wie ik nog meer graag samenwerk? Kijk dan op mijn website.
Kennis delen
Hieronder staan meerdere interessante kennisitems. Heb je ook iets te delen? Laat het me weten en ik neem het graag in de volgende nieuwsbrief op.
Wanneer je denkt dat deze nieuwsbrief voor iemand anders interessant is, stuur deze dan vooral door!
Interessante links
Subsidiemogelijkheden aanpak kwetsbare inwoners
Werk jij samen met partners aan een goed werkende aanpak voor kwetsbare mensen (met verward gedrag) en kan je extra expertise, training, advies of onderzoek gebruiken? K2 helpt je graag! In 2020 voert K2, met een subsidievoucher van de Vliegende Brigade + van ZonMw, kosteloos een adviestraject, simulatie of onderzoek uit. Meer informatie vind je op de website van K2.
Taskforce Wonen en Zorg
De Taskforce Wonen en Zorg presenteerde begin 2020 zijn werkplan. Hiermee wil de Taskforce bereiken dat de gemeenten, woningcorporaties en zorgpartijen met elkaar in gesprek gaan over de omvang en aanpak van de woonzorgopgaven. Op de website van de Taskforce staat meer informatie en kun je het werkplan downloaden. De Taskforce werkt nauw samen met het landelijke Ondersteuningsteam Wonen en Zorg (OWZ). Over mijn adviseursrol voor het OWZ informeerde ik je eerder in deze nieuwsbrief.
Stimuleringsregelingen via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Burgers en sociale ondernemers zijn vaak initiatiefnemers voor vernieuwende woon-/zorgvormen voor senioren. De financiering hiervan vormt vaak een knelpunt bij het ontwikkelen en tot stand komen van zo’n vernieuwend woonzorgarrangement. Op de website van de RvO kun je nagaan of je in aanmerking komt voor de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg.
Bij de RvO kunnen zorgaanbieders een aanvraag indienen voor de Stimuleringsregeling eHealth Thuis (SET). Deze subsidie is met name bedoeld voor zorgaanbieders die samen met een inkoper het gebruik van bestaande e-health toepassingen willen borgen of opschalen. Ouderen en mensen met een (risico op) chronische ziekte of beperking kunnen dan met een grotere kwaliteit van leven langer thuis blijven wonen.
RaboResearch: Kwart miljoen ouderenwoningen gevraagd, liefst in eigen buurt
Op de website van RaboResearch las ik een interessant artikel over het tekort aan ouderenwoningen. Het aantal zelfstandig wonende 65-plus-huishoudens neemt aanzienlijk toe. Maar ouderdom komt met gebreken. Is de woning dan nog geschikt om zelfstandig in te blijven wonen? Moet/kan de woning aangepast worden? Hoe kijken de ouderen tegen aanpassing van de woning of verhuizing aan? Deze vragen (en antwoorden) staan centraal in het artikel.
ActiZ: witboek Ouderen, zorg en wonen
Het onderwerp zorg, wonen en ouderen maakt in deze tijd grote ontwikkelingen door. Er zijn nieuwe uitdagingen en behoeften. ActiZ benadrukt de urgentie en de noodzaak om het onderwerp direct en serieus op te pakken in het witboek Ouderen, zorg en wonen. Feiten, cijfers en trends worden door verschillende betrokken deskundigen van commentaar voorzien.
Platform31: Woonvarianten voor senioren: hoe krijg je ze van de grond?
Door het toenemende aantal zelfstandig thuis wonende senioren, is er behoefte aan nieuwe woonvormen. In de publicatie ‘Woonvarianten voor senioren: hoe krijg je ze van de grond?’ deelt Platform31 de resultaten van het onderzoek naar knelpunten, geleerde lessen en oplossingsrichtingen rond woonvarianten voor senioren.
Aedes: Publicatie Samen Oud, 10 woonzorgvoorbeelden
Er zijn veel nieuwe en al langer bestaande woonzorginitiatieven voor ouderen. Aedes heeft in de publicatie ‘Samen Oud’ tien woonzorgvoorbeelden opgenomen die vooral (maar niet alleen) gericht zijn op initiatieven voor mensen met dementie. Aedes wil hiermee alle betrokkenen een hart onder de riem steken en professionals, vrijwilligers en burgers inspireren.
Gezocht: gemeentes met innovatieve plannen voor gemeenschappelijk wonen door 50-plussers
Wijzer Wonen, het kwartaalblad van de LVGO, zoekt wethouders die innovatief bezig zijn met gemeenschappelijk wonen en wooninitiatieven door ouderen (50-plussers) en daar graag over willen vertellen in een interviewreeks. Hoeveel ruimte krijgen mensen letterlijk en figuurlijk om hun eigen plannen vorm te geven? En welke partijen spelen daarin nog meer een rol? Neem voor meer informatie contact op met reporter Art Touw.
LVGO staat voor Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk wonen van Ouderen. Interesse in de nieuwsbrief van de LVGO? Meld je dan aan via de website.
AEF rapport: Meer ondersteuning nodig voor kwetsbare bewoners
Op verzoek van Aedes deed Andersson Elffers Felix (AEF) onderzoek naar de inrichting van zorg en ondersteuning voor kwetsbare personen in corporatiewijken. De conclusie is dat vroege signalering van problemen, de waakvlamfunctie, terug moet komen in de wijken. Het volledige onderzoeksrapport vind je op de website van Aedes.
Model-huurovereenkomsten intermediaire verhuur
Valente vormt en ondersteunt samenwerkingsverbanden die zich richten op mensen die door psychische of sociale omstandigheden een kwetsbare positie in onze samenleving innemen. Met hulp van een aantal leden van Valente en een specialist in huurrecht zijn model-huurovereenkomsten voor intermediaire verhuur opgesteld. Het gaat om het huren van woningen van (meestal) woningcorporaties met het doel deze onder te verhuren aan cliënten, in het kader van een begeleidingstraject. Deze overeenkomsten voldoen aan de eisen van de Belastingdienst om huurtoeslag aan cliënten te kunnen verlenen.
Decentrale bekostiging beschermd wonen
Cliënten die in aanmerking komen voor beschermd wonen moeten vaak verhuizen naar een woonvoorziening buiten hun eigen regio/gemeente. Omdat alle gemeenten per 2022 een vast budget voor beschermd wonen krijgen en zij geen compensatie ontvangen voor het opnemen van mensen uit andere gemeenten, ontstaat het risico dat cliënten niet de best passende hulp kunnen krijgen. Het Centraal Planbureau schreef hier een policy brief over.
Portaal: van maatschappelijke opvang naar zelfstandig thuis
Woningcorporatie Portaal heeft in de regio Utrecht onderzoek gedaan naar de uitstroom van kwetsbare doelgroepen uit de maatschappelijke opvang naar zelfstandig thuis wonen in corporatiewoningen. De resultaten van het onderzoek, met onder andere overlastcijfers en informatie over de begeleiding en de samenwerking met zorgpartijen en buurtteams, publiceerde Portaal op haar website.
RVS: Terugdringen dakloosheid vereist structureel andere aanpak
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) heeft een advies aan staatssecretaris Paul Blokhuis aangeboden voor de aanpak van dakloosheid. Het aantal daklozen is het laatste decennium verdubbeld. Naast veel persoonlijk leed brengt dit ook grote maatschappelijke gevolgen met zich mee. Het advies ‘Herstel begint met een huis’ pleit voor een structureel andere aanpak waarbij preventie en het recht op huisvesting voorop moeten komen staan.
Congres ‘Thuis in de wijk’
In januari vond het congres ‘Thuis in de wijk’ plaats. Alle partijen die betrokken zijn bij de woon-zorgopgave van vandaag en morgen, waren aanwezig voor ontmoeting, kennisdeling en uitwisseling van slimme oplossingen. Samen met Bob Janse van Laurens Wonen gaf ik een workshop over de transformatie van een verouderd verzorgingshuis naar het vernieuwende woonconcept Samen & Anders. Foto’s en een terugblikvideo van het congres vind je op de website van Thuis in de wijk.